..:: Sposób żywienia przy zmianowym systemie pracy ::..

Dookoła słyszymy, że podstawą zdrowego odżywiania jest regularne spożywanie 4 - 5 posiłków dziennie, ale co w przypadku kiedy pracujemy na zmiany? W Europie dosyć spora liczba osób pracuje "zmianowo" (1 na 5 Europejczyków). System zmianowy to taki system, w którym nie przestrzega się konwencjonalnego 8-godzinnego czasu pracy w dzień, a obejmujący także zmianę nocną, rotacyjną pracę zmianową i/lub nieregularne godziny pracy. Taki nietypowy system pracy może przyczynić się do zapoczątkowania różnorodnych zaburzeń, jak np. otyłość, cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, niedobór witaminy D, wynikający z braku ekspozycji na promieniowanie słoneczne, czy zaburzenia snu. Większość z wyżej wymienionych zaburzeń rozwija się w wyniku nieodpowiedniego żywienia. Wiele badań ukazuje, jak dużym problem wśród osób pracujących na zmiany, są złe nawyki żywieniowe. W  wynikach badania ("Wpływ pracy zmianowej na sposób odżywiania się i patologię przewodu pokarmowego wśród pielęgniarek") przeprowadzonego  przez Bartosza Bilskiego, możemy przeczytać, iż pielęgniarki w porze nocnej spożywały najczęściej zimne posiłki i kawę. Aż 9,9% badanych pielęgniarek piło na swojej zmianie jedynie kawę. Taki sposób żywienia może powodować wystąpienie zaburzeń wypróżniania, zgagę i inne dolegliwości, nie tylko ze strony przewodu pokarmowego. Spora część osób pracująca na nocną zmianę sięga często po żywność typu fast-food, słone przekąski typu paluszki, krakersy, słodycze, co również nie jest korzystne dla zdrowia.

Jak więc powinien wyglądać jadłospis osoby pracującej zmianowo? Oto kilka wskazówek, które będą pomocne, w szczególności dla osób pracujących na nocną zmianę:

- nie unikaj zjadania posiłku przed tzw."nocką" - lepiej zjedz późną kolację, niedługo przed wyjściem do pracy, która będzie pełnowartościowa. Postaw na przykład na sałatkę z kaszy jaglanej i tuńczyka lub twaróg z pestkami dyni itp. Ma być to posiłek lekkostrawny

- przed zakończeniem pracy zmianowej również postaraj się zjeść lekki posiłek, który będzie stanowił równocześnie Twoje śniadanie

- jeżeli idziesz na nocną zmianę zachowaj również regularność posiłków w ciągu dnia

- unikaj dań gotowych, dań typu fast food, słodkich i słonych przekąsek

- zapomnij o ciągłym podjadaniu w pracy (w porze nocnej)

- na około 5 h przed planowanym snem zrezygnuj z napojów obfitujących w kofeinę

- należy również pamiętać o odpowiednim spożyciu płynów w ciągu doby (1,5-2 l głównie wody)

Jak widzicie wskazówki nie są wielce "odkrywcze", jednak wiele osób o nich zapomina. Musimy pamiętać, że 4 godzinne odstępy między posiłkami dotyczą żywienia w dzień, a nie obejmują zmiany "nocnej". Pamiętajmy o zdrowym rozsądku i nie przejadajmy się w nocy.

Może jest wśród Was ktoś kto miał/ma doświadczenie w pracy zmianowej i mógłby podzielić się spostrzeżeniami na temat swojego sposobu żywienia?

Bibliografia:

Wpływ pracy zmianowej na sposób odżywiania się i patologię przewodu pokarmowego wśród pielęgniarek. Bartosz Bilski, Medycyna Pracy, 2006;57(1):15 — 19

http://www.eufic.org/article/pl/artid/Praca_zmianowa_konsekwencje_dla_zdrowia_i_zywienia/